Karol Fryderyk Conradi

Karol Fryderyk Conradi urodził się 25.06.1742 r. w Gdańsku. Otrzymał odpowiednie dla swojego stanu staranne wykształcenie. Po nauce w domu odbył studia uniwersyteckie n następnie przedsięwziął podróże kształcące, m.in. w 1767 r. do Oxfordu przez Londyn, Bath i Bristol w towarzystwie Jana Rajnolda Forstera, pastora w Mokrym Dworze, jednym z majątków matki, znanego przyrodnika i uczestnika drugiej wyprawy dookoła świata Jamesa Cooka. Podróże po Europie zachodniej w okresie budzących się prądów wolnościowych i oświecenia ukształtowały w nim przekonania liberalne i postępowe. Nie bez wpływu na jego światopogląd były powiązania z kołami wolnomularskimi w Gdańsku, które zgodnie z duchem czasu prowadziły działalność filantropijną i wychowawczą. Od króla Stanisława Augusta Poniatowskiego otrzymał tytuł polskiego szambelana (podkomorzego). Pod względem usposobienia był przeciwieństwem swojego ojca. Z natury wątły i chorowity o melancholijnym po matce usposobieniu stronił od urzędów publicznych i pozostał w stanie bezżennym. Z ojcem nie rozumiał się i oddalał coraz bardziej od niego, szczególnie od czasu śmierci matki i powtórnego ożenku ojca. Po śmierci matki w 1786 r. stał się wyłącznym spadkobiercą jej wielkiego majątku, w skład którego oprócz kapitałów i nieruchomości w Gdańsku wchodziło 9 majątków: 6 na wysoczyźnie gdańskiej (Sulmin, Otomin, Rębowo, Jankowo i Głębokie) oraz 3 na Żuławach Gdańskich (Mokry Dwór, Dziewięć Włok i Wiślina). Na tle podziału reszty pozostałego po matce majątku uwikłał się w proces z ojcem po jego powtórnym ożenku, zakończony ugodą, w wyniku której otrzymał dodatkowo ok. 112 000 talarów. Z tego kapitału, mając prawdopodobnie na uwadze swe przyszłe zamiary, dokupił dalsze dwa majątki (Bąkowo i Gołębiewo), tworzące całość z odziedziczonymi wcześniej majątkami. Świadom tego, że niedługo wygaśnie na nim ród Conradich, pragnął utrwalić nazwisko rodowe dla potomności. Pod wpływem idei filantropijnych i sugestii swego najbliższego przyjaciela, Karola Fryderyka Beyera, aktywnego członka jednej z gdańskich lóż masońskich, której on również był członkiem, postanowił przeznaczyć swój wielki majątek na stworzenie szkoły wraz z zakładem wychowawczym. Woli swej dał wyraz w testamencie spisanym w dniu 28.11.1794 r. Karol Fryderyk Conradi zmarł dnia 12.07.1798 w wieku 56 lat i został pochowany w kościele Mariackim w grobie rodzinnym swej babki, Korduli Konstancji Heine, żony majora Gotfryda Conradiego. Płyta nagrobna z nr 272 znajduje się w prawej nawie prezbiterium między ołtarzem głównym a kaplicą 11 000 dziewic. W testamencie ustanawiającym instytut szkolny i wychowawczy fundator dał wyraz swej woli w sposób następujący: „Powody, które mnie już od kilku lat do tej fundacji skłaniały są, aby potomności tej prowincji, a w szczególności w moich majątkach, pozostawić rzeczywisty i trwały pożytek. A ponieważ moje nazwisko rodowe prawdopodobnie wygaśnie, będzie ono mogło pozostać w dobrej pamięci dzięki temu, że:

Instytut trwale będzie nosił nazwę: „Prowincjonalny Instytut Szkolny i Wychowawczy im. Conradiego. Wychowankowie w swym stroju będą posiadali znak wyróżniający fundatora*. Imię jego będzie wspominane podczas corocznych obchodów założenia fundacji. Studenci instytutu po ukończeniu nauki ponownie wspomną o fundatorze przy składaniu publicznych egzaminów końcowych.”

* Stąd w szkole noszone są mundury ze znaczkami, na których widnieje symbol litery „C”.

W naszym pięknym mieście Gdańsku gdzie korona w herbie jest,
Szkoła mieści się wspaniała co się Conradinum zwie.
Jej uczniowie wszędzie znani, już od dwustu lat,
Chwała świetnej naszej szkoły bez przeszkód idzie w świat.

Conradinum, Conradinum to słowo zna cały Wrzeszcz.
Conradinum, Conradinum tam klawa ferajna jest.
Conradinum, Conradinum tam szyk i radość i śpiew.
Conradinum, Conradinum świat cały dla ciebie jest.

Gdy słońce jest pogoda fest za szczęściem idziem w ślad,
Bo każdy z nas gdy wolny czas chce nowy ujrzeć świat.
I radość nieść przez cały kraj od morza aż do gór,
To my z Conradinum z nas przykład bierz i wzór.

Conradinum, Conradinum to słowo zna cały wrzeszcz.
Conradinum, Conradinum tam klawa ferajna jest.
Conradinum, Conradinum tam szyk i radość i śpiew.
Conradinum, Conradinum świat cały dla ciebie jest.

Conradinowiec Noblistą

W październiku przyznano kolejną Literacką Nagrodę Nobla. Laureatem został były uczeń naszej szkoły – Gunter Grass. Gunter Grass urodził się 16 października 1927 roku w Gdańsku. Pierwsze lata jego życia były związane z tym miastem. Ukończył tu szkołę podstawową i przez dwa lata uczęszczał do szkoły średniej w naszym Conradinum. Tu rozpoczęła się akcja „Blaszanego bębenka”- powieści, która przyniosła mu największy rozgłos i sławę. Stanowi ona pierwszą część tzw. Trylogii Gdańskiej, do której zaliczamy też książki: „Kot i mysz” i „Psie lata”. Nagrodę Nobla dostał za całokształt twórczości z uwzględnieniem najnowszego dzieła pt. „Moje stulecie”. Największym sentymentem będą chyba darzyć go mieszkańcy Wrzeszcza – dzielnicy Gdańska. W której mieszkał. W „Psich latach” pisze: „Wrzeszcz był tak duży i tak mały, że wszystko, co na tym świecie wydarza się lub mogłoby się wydarzyć, wydarzyło się też lub mogłoby się wydarzyć we Wrzeszczu”. Jak dalej autor postrzega nasze miasto przekonajcie się sami sięgając po którąś z jego książek.

Historia Conradinum stanowi cząstkę dziejów 1000-letniego Gdańska. Tu właśnie, w Gdańsku, w XVI w. osiadł ród Conradich, od którego nazwiska wywodzi się nazwa naszej szkoły – CONRADINUM.
Przez wiele pokoleń członkowie słynnego rodu zajmowali wysoką pozycję w społeczności miasta i byli w różny sposób związani z Polską. W latach 1742-1798 żył ostatni z Conradich – Karol Fryderyk Conradi. Ponieważ nie miał potomstwa, a chciał utrwalić nazwisko rodowe dla potomnych, w 1794 roku spisał testament, na mocy którego cały swój majątek przeznaczył na Fundację imienia Karola Fryderyka Conradiego. Zadaniem Fundacji było utworzenie szkoły nazwanej przez testatora „Prowincjonalnym Instytutem Szkolnym i Wychowawczym im. Conradiego”. Dzięki ogromowi majątku (200 000 talarów w gotówce, 84 000 w papierach, 6 kamienic i spichlerzy w Gdańsku oraz bogate wioski: Bąkowo, Gołębiewo, Jankowo, Mokry Dwór i Dziewięć Włók) już 10 października 1801 r. w Jankowie otwarto zakład szkolno-wychowawczy, na którego czele stanął Rajnold Bernard Jachmann, uczeń i przyjaciel Immanuela Kanta.

Conradinum w Jankowie
Otwarty 10 października 1801 r. Instytut Wychowawczy zatrudniał 9 nauczycieli, a program uwzględniał przedmioty humanistyczne i praktyczne. Uczniowie z ubogich rodzin uczyli się bezpłatnie, a niektórzy z nich otrzymywali stypendia. Dzień w Instytucie rozpoczynał się o godzinie 5 rano (biciem w dzwon instytutowy odlany w 1802 r., a kończył się o godzinie 21. Program dnia składał się z 9 godzin nauki i odrabiania lekcji, 7 godzin przeznaczonych na zajęcia ruchowe, sprawy własne i posiłki oraz 8 godzin snu.
Z powodu trudności finansowych 15 lutego 1814 r. Instytut został zamknięty i dopiero 5 lat później (15. 02. 1819 r.) zamieniono go w męskie Seminarium Nauczycielskie. W 1843 roku utworzono kuratorium Fundacji i w kwietniu tego roku otwarto wyższą szkołę miejską oraz progimnazjum realne (siedmioletnią szkołę średnią dla chłopców). Niestety w związku ze spadkiem zainteresowania nauką w Jankowie, już w 1879 r. zaczęto myśleć nad przeniesieniem Conradinum do Gdańska, a decyzją kuratorium Fundacji w 1898 roku rozpoczęto budowę nowego gmachu szkoły w mieście ogrodzie, czyli we Wrzeszczu.

Conradinum we Wrzeszczu
Późną jesienią 1898 roku na własnej ziemi rozpoczęto budowę nowego gmachu szkoły we Wrzeszczu przy Krusenstraβe (ul. Piramowicza). Budynek w stylu neorenesansu holendersko-gdańskiego zaprojektował gdański architekt Otton Hugon Richard Schmidt (1859-1929). Prace budowlane trwały 21 miesięcy, a ich wykonawcą była firma budowlana należąca do architekta.
Uroczyste otwarcie nowej siedziby nastąpiło 17 października 1900 roku. Nowa siedziba Conradinum składała się z budynku szkoły, internatu, Sali gimnastycznej, budynku sanitarnego oraz rozległego ogrodu.
Przeniesienie Conradinum z Jankowa do Wrzeszcza stanowiło głęboki przełom w dotychczasowym systemie wychowawczym szkoły. Przede wszystkim olbrzymia ilość uczniów mieszkała obecnie poza internatem, a więc nie podlegała już całodobowemu nadzorowi nauczycieli, którzy zresztą też mieszkali w „mieście”. Jednak ogólne zasady pozostały takie same – nie pytano o wyznanie czy pochodzenie, ale oceniano przede wszystkim pilność w nauce. Początkowo była to sześcioklasowa szkoła realna i humanistyczna. W latach 1913-1915 utworzono dziewięcioletnią wyższą szkołę realną. W latach 1936-39 szkołę rozbudowano o nowe skrzydło. Do 1939 roku Conradinum zachowało status niezależnej fundacji dobroczynnej, w 1944 r. szkołę opuścił ostatni rocznik maturzystów.
Ciekawą tradycją przedwojennego Conradinum było sprawianie sobie przez absolwentów oryginalnych w swym kształcie czapek z wyhaftowanym złotą nicią herbem Conradiego.
Po wojnie…
Od stycznia 1945 roku w zabudowaniach szkoły mieścił się szpital wojskowy. A już 31 października 1945 r. rozpoczęły się zajęcia w Państwowym Liceum Budownictwa Okrętowego „Conradinum”, które zostało utworzone 1 lipca 1945 roku. Organizatorem i pierwszym dyrektorem powojennego Conradinum był Aleksander Potyrała (https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=POTYRA%C5%81A_ALEKSANDER ,             https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander_Potyrała ), a wśród nauczycieli znajdowali się naukowcy Politechniki Gdańskiej m. in. Jerzy Doerffer (https://pl.wikipedia.org/wiki/Jerzy_Doerffer
https://pg.edu.pl/uczelnia/rektorzy/prof-jerzy-doerffer,      
 https://www.gedanopedia.pl/index.php?title=DOERFFER_JERZY_WOJCIECH ), Tytus Huber (https://pl.wikipedia.org/wiki/Maksymilian_Tytus_Huber ) i Aleksander Rylke (https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander_Rylke 
https://pg.edu.pl/o-uczelni/uczelnia/historia/doktorzy-honoris-causa/aleksander-rylke, 
https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=RYLKE_ALEKSANDER ). Conradinum stało się wówczas kuźnią polskich okrętowców.
W kolejnych latach szkoła ulegała przekształceniom: w latach 1951-65 funkcjonowała pod nazwą Technikum Budowy Okrętów, a w latach 1966-1991 jako Techniczne Szkoły Budownictwa Okrętowego. Od roku 1967 Conradinum jest szkołą koedukacyjną. Do tego roku, z wyjątkiem żeńskiego rocznika 1951, była to szkoła męska.
W latach 1972-1975 szkołę powiększono o dobudowane nowe skrzydło oraz łącznik z internatem.
Kiedy w 1991 r. powołano do życia XVIII Liceum Ogólnokształcące, musiała się zmienić i nazwa szkoły i tak w 1992 r. Conradinum uzyskało nazwę: Szkoły Okrętowe i Ogólnokształcące CONRADINUM. W skład SOiO, oprócz XVIII Liceum Ogólnokształcącego oraz Technikum Nr 18, na przestrzeni lat wchodziły również Liceum Techniczne Nr 3 (1995-1999) przekształcone w 1999 r. na XVIII Liceum Profilowane, które istniało aż do likwidacji tego typu szkół w 2014 roku.
20 grudnia 1999 roku zabudowania Conradinum – budynek szkoły, internat, salę gimnastyczną, budynek gospodarczy (sanitarny) oraz ogrodzenie z bramą i furtkami – uzyskały status zabytków i wpisano je do Rejestru Zabytków w Polsce (https://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/POM-rej.pdf ).
W 2002 roku Rada Miasta Gdańska przyznała Conradinum Medal św. Wojciecha za zasługi dla Gdańska, szczególnie za osiągnięcia dydaktyczne i przygotowanie na bardzo wysokim poziomie kadr dla gospodarki morskiej.

Conradinum dzisiaj to połączenie ponad 220letniej tradycji i nowoczesności, aby zapoznać się z teraźniejszością Conradinum, zapraszamy do obejrzenia naszej strony i odwiedzin na naszym profilu na FB.

Tradycje conradinowskie
Współczesna społeczność Conradinum, szanując wolę fundatora, pielęgnuje i rozwija tradycje conradinowskie:
- w szkole obowiązują mundury conradinowskie
- wszyscy uczniowie klas pierwszych po ślubowaniu składają w Bazylice Mariackiej kwiaty na grobie fundatora – Karola Fryderyka Conradiego
- zgodnie z wolą fundatora jego imię jest przywoływane podczas uroczystości szkolnych
- sztandar szkoły
- herb szkoły
- hymn
- Srebrny Znaczek Conradinowca – przyznawany w dniu ukończenia szkoły absolwentom, którzy zasłużyli się dla Conradinum
- Złoty Znaczek Conradinowca – przyznawany w dniu ukończenia szkoły najlepszemu absolwentowi
- po zdaniu matury absolwenci zawieszają krawat na sercu dzwonu i dzwonienią aż do zerwania (w tym oryginalnym powojennym zwyczaju krawat symbolizował obrożę, którą po zdaniu matury można było zerwać; pierwotnie krawat zawieszano na sercu dzwonu jeszcze z Jankowa z 1802 r., dzisiaj Conradinowcy wieszają krawat na sercu innego dzwonu)
- zjazdy absolwentów
I jeszcze taki conradinowski przesąd – jeśli ktoś dotknie dzwonu z 1802 roku lub nim zadzwoni w trakcie nauki, to nie zda matury.
Z okazji 200-lecia Fundacji szkoły zostały wybite pamiątkowe Medale Conradinowskie, które do 2010 roku były przyznawane najlepszym absolwentom.
W podtrzymywaniu i rozwijaniu tradycji pomaga szkole powołane w 2001 r. Stowarzyszenie Oświatowe Conradinum. Zrzesza ono w swych szeregach absolwentów, nauczycieli oraz sympatyków szkoły.